Çin politikayı kaldırdı şimdide kadınlar doğurmuyor

ÇİNLİLER KALİTELİ YAŞAMI TEK ÇOCUKDA KEŞFETTİ

Ekonomisi ile dünyanın ikinci büyüğü, 1.4 milyar nüfusu ile de dünyanın en büyüğü olan Çin'in başı halkının ürememesiyle dertte. Hızla artan nüfusunu kontrol altına almak için 1980'lerde başlattığı tek çocuk politikası öyle bir tuttu ki, şimdi de Çin halkı çocuk yapmıyor...
30 yılın sonunda ortaya çıkan veriler bugün Çin'i korkutmaya başladı ve 2015'de tek çocuk uygulaması kaldırıldı. Önceleri ikinci çocuk isteyenlerin devlete para ödemesi gerekiyordu. Şimdi doğumu teşvik için devlet para veriyor. Paranın verildiği ilk yıl yüzde 0.54'lük bir artış oldu. 2018 verilerine göre bu rakam yüzde 0.39'a düştü.
Konu çok ilgimi çekti... Aklıma takılanları,ülkesinde endüstri dizaynı eğitimi almış, masterını da İskoçya'da Glasgow Üniversitesine bağli Glasgow Art School'da tamamlayan tek çocuk politikası jenerasyonundan Xiang Li'ye sordum: 

*Nasıl bir duygu bu jenerasyonun çocuğu olmak?

Xian: Evet, 1995 yılında doğduğum için ben de bu jenerasyondanım. Bu potika tek çocukları bütün ailenin 'tek ümit'leri yaptı. Anne baba ve onların anne, babaları yani altı kişi kendilerini bu tek çocuğa adadılar. Ellerindeki bütün imkanları onu en iyi yetiştirmek için harcadılar. Eğer çocuğa bir şey olursa yıkıldılar. Ebeveynlerden kendini öldürenler oldu. Mesela çok sıcak bir günde arabada unuttuğu torunu ölen dede bu acıya dayanamadı intihar etti. Yine başka bir aile, yemeyip içmeyip çocuğunu İngiltere'nin pahalı okullarından Kings College'de okuttu ama kız bir kazada öldü. Bütün ebevynler onunla ölmüş gibi ellerini yaşamdan çektiler. Tek çocuğa olan bu bağlılık bir yaşam şekline dönüştü. Bugün de devam ediyor.

'Tek ümit' olmak çocuklarda bir baskı oluşturmuyor mu? 

Xian: Oluşturuyor. Okul hayatım boyunca hemen hemen arkadaşlarımın hepsi tek çocuktu. İş hayatına atıldım, çevremdekiler hep tek çocuk. Diyebilirim ki, sunulan imkanlardan dolayı şımartılan ancak beklentinin ağırlığı altında ezilen bir nesil oldu. 
 
Sen de hissettin mi bu baskıyı?

Xian: Her zaman hissettim hala da hissediyorum. Annem ilkokul öğretmeni ve ben onun okulunda öğrenciydim. Sınıfın en çalışkanıydım. Bir sınavımdan kötü not almıştım. Annem beni bütün arkadaşlarımın içinde dövdü. Gururum incindi, çok üzüldüm ama onu anlıyordum. Ben onun geleceğe yönelik tek ümidiydim ve en iyi olmalıydım.

Devlet neden tek çocuk politikası fikrini değistirdi?

Xian: Çin bu politikayla gelecekte yeterli işgücüne sahip olmayacak. Bu da onları korkutuyor. O nedenle değiştirdiler. Tek çocuk politikası uygulamaya başlandığında ikinci çocuk isteyenler devlete 10 bin İngiliz Sterlini değerinde para ödüyorlardı. Şimdi aynı parayı devlet onlara ödüyor ama bir türlü istedikleri nüfus patlaması olmuyor.

Sence tekrar çok çocuk yapmaya başlarlar mı? Devlet parada veriyor...
 
Xian: Sanmıyorum. Şu anki anne baba adayları bu polikanın ilk çocukları. Ve bunlar tek çocuk olmanın lüksünün, rahatlığının tadına vardılar.
Ayrıca, devletin verdiği o para çocuğu yetiştirmek için yeterli değil. Aileler çocuğuna en iyi eğitimi aldırıp, hele çocuk bir de erkekse arabasıyla, eviyle, evliliğiyle kaliteli standartlarda hayata atılmasını istiyor. Bu çok pahalı ve stresi de çok fazla. İkinci çocukda bu projeyi uygulamak çok daha zor.
Bir de, eskiden fazla çocuk yapanlar kırsal kesimlerde yaşayanlardı. Çok çocuk ucuz işgücüydü onlar için. Özellikle erkek çocuğu sahibi olmak için doğuruyorlardı. Zaman içerisinde şehirlere göç ettikçe ve oralarda yaşam kalitesinin daha yüksek olduğunu gördüler. Ve o kafalar tamamen değişti bugün.

*Bu politika ne kazandırdı ne kaybettirdi Çin halkına?

Xian: Çin halkı kaybetmedi daha çok kazandı bu politikayla. Çok çocukla köle gibi yaşamaktansa az çocukla patron gibi yaşamayı öğrendiler. Eğitim seviyesi yükseldi. Paralelinde yaşam standartı da yükseldi. Özellikle Çinli kadınlar bu politikayla pozitif yönde sınıf atladı.

*Kaç kuzenin var? Sen kaç çocuk sahibi olmak istersin?

Xian: Anne tarafımdan iki, baba tarafımdan bir kuzenim var. Bir kardeşim olmasını çok isterdim o nedenle sadece iki çocuk yapacağım.  

*Senin İskoçya'daki eğitimini kim karşiladı?

Xian: Aile standartıma göre burada aldığım eğitim oldukça pahalıydı. Annem,üvey babam, dede ve ninelerim birleşip bir yıl için 40 bin Sterlin ödediler.

*Çinli gençlerin inanç dünyaları nasıl?

Xian: Gençlerin yarısı inançsız diyebilirim. Diğer yarısında da budistler ve yaratıcının varlığına inanıp dinlere inanmayanlar var.

*Sen hangi gruptansın?

Xian: Yaratıcının varlığına inanıyorum ama dinlere değil.

*Ateist ya da dinsiz olanlara her hangi bir baskı var mı? Diğer dinlere nasıl bakıyor Çinli gençler?

Xian: Hayır hiç bir baskı yok. Gençler için din sıradan bir şey. Batının eğitimde, bilimde ve sosyal yaşamda standartlarının yüksek olması hıristiyanlığa ilgiyi artırıyor ama müslümanların imajı pek hoş değil.